İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin dördüncü gününde konuşan jeolog Prof. Dr. Naci Görür, İzmir’in sarsıntıya hazırlık ve dirençlilik çalışmalarına değinerek “Mikrobölgeleme çalışmalarında İzmir gerçek yolda. Bu işin latifesi yok. Bu iş o kadar güç değil. Kentlerimizde o kadar kusur yapıp büyütmüşüz ki, kendi yanlışımızla yüzleşmeye korkuyoruz. Bu işe bir yerden başlamalıyız” dedi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin dördüncü gününde konuşan İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyesi jeolog Prof. Dr. Naci Görür, “Deprem Gerçekliği” başlıklı sunum yaptı. Sunumuna bir karar aldığını söyleyerek başlayan Prof. Dr. Naci Görür, “Yer bilimci olarak artık gerek duyulmadıkça zelzele nerede olacak, hangi fay kırıldı, kırılacak diye konuşmayacağım. Bugüne kadar onları tartıştık, geldiğimiz nokta bu. Görünürde 50 bin, muhtemelen daha fazla insanı bir gecede toprağa gömdük. Zelzele biliniyordu. Bize Marmara Depremi’nden sonra Türkiye’de nerede sarsıntı bekliyorsunuz diye sorduklarında Maraş derdik. 1999’dan sonra Maraş zelzelesi geliyor diye çok söyledik. 3 Şubat’a kadar söyledim, 6 Şubat’ta da felaket oldu. Çok yazdık, & ccedil;ok çizdik fakat sesimizi duyan yok. Şayet olsaydı bugünkü sahne olmazdı. Bunları da birkaç ay sonra unutacağız” tabirlerini kullandı.
Deprem o denli bir gerçek ki yok edemezsiniz
İzmir’in nasıl dirençli hale getirileceğinin altını kıymetle çizen Prof. Dr. Naci Görür, “İzmirliler olarak sarsıntı nerede, ne vakit olacak sormayın. Bize yakışmıyor. Sarsıntı önümüzdeki 40- 50 yıl sonra olsa ne olacak? O vakit ölecek beşerler bizim kuşaklarımız olmayacak mı? O vakit neyin peşindeyiz? Ben endişeyi anlıyorum, insani bir histir fakat ülke olarak, millet olarak bize yakışmıyor. Sarsıntı bir gerçektir. Ülkenin en kıymetli meselesidir. Hukuk, adalet, yolsuzluk ne diyorsanız deyin ancak en başa zelzelesi koyun. O denli bir gerçek ki yok edemezsiniz. Rastgele bir vakitte Türkiye’nin her yerinde sarsıntı olabilir. Mademki zelzeleler olagelecektir ve engelleyemiyoruz, zelzele dirençli kentler oluşturmak zorundayız. Dirençli kentler oluşturursak rastgele bir sarsıntı olduğunda 50-60 bin kişiyi toprağa vermeyiz. Zelzeleden korkmayız” biçiminde konuştu.
Gelin birlikte değişelim
Deprem dirençli kentlerin mümkün olduğunu söz eden Prof. Dr. Naci Görür, “Depreme güçlü dirençli kentler oluşturan birçok ülke var. Bizler üzere ülkelerde 5 ve 6 şiddetindeki sarsıntılarda canlar gitmiyor. O ülkeler ekseriyetle bilime inanan, bilgi toplumuna dönüşmüş, çağdaş ülkeler ve beşerler. Millet olarak sarsıntıya dirençli kentler oluşturmak doğrultusunda yürümek mecburiyetindeyiz. Yapmak için her şeyimiz var. Sarsıntı dirençli kentleri nasıl yapabiliriz? 6 bileşen var ve bu bileşenler İzmir’i yani kenti oluşturuyor. İdare biçimi ve karakteristiği birincisi. Burada İzmir’de belediye lideri ve vali var. Burası bir zelzele kenti. Sarsıntı kentini yönetenler sarsıntı nedir bilmeli, yönettiği kentin tehlike tahlilini bilmeli. Zelzele olmadan evvel ziyan nasıl azaltılır bilmeli. Sarsıntı ile ilgili kuruluşları koordine edebilmeli. Kenti dep rem olduğunda orkestra yönetir üzere yönetebilmeli” dedi.
Deprem kentlerinin sakinlerinden de kelam eden Prof. Dr. Naci Görür, “Bir kentin halkı şayet sarsıntı şuurlu, bilgili, birikimli, kültürlü değilse siz o kenti asla zelzeleye hazırlayamazsınız. Sarsıntı kültürü olmayan halk, her türlü işi bâtın kapaklı yapar. Konut yaptığı vakit yasak yapar, kaçak yapar. Eğitime kulak asmaz. Ailesine sarsıntı planlaması yapmaz. Bazen de kanunlara, etiğe uymayan şeyleri rant için yapar. Kurallara uymayan bir halkla bunu yapamayız. Biz bu türlü miyiz? Evet. İzmirliler farklı mı? Hayır. Gelin birlikte değişelim?” dedi.
Bu kehanet değil
Altyapı, köprü, içme suyu, kanalizasyon şebekesinin de sarsıntıya sağlam olması gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Naci Görür, “Maraş sarsıntısında beşerler içecek su bulamıyor. Altyapı yok. Yanlış siyasetlerle altyapı da sarsıntıya dayanmadı. Bu kehanet değil. Bölgede salgın hastalıklar da olacak. Zelzele gelmeden evvel altyapıyı yenilemek gerek. Havaalanı nereye yapılacak, yol nereye yapılacak dediğimizde olmaması gerekeni en hoş gösteren yer son yaşadığımız deprem” diye konuştu.
İnsanların can güvenliğini düşünmeyen bir devlete gerek var mı?
Bir kenti zelzele dirençli yapmak için yalnızca yapı stokunu yenilemenin yetmeyeceğini belirten Prof. Dr. Naci Görür, “Kentsel dönüşümleri nerede fazla para varsa ona uygun yaptık. İnsanların en fazla vefatına neden olan yapı stokudur. Yapı stokunu güçlendirmek, yenilemek, gerekirse insanları tahliye etmek gerek. Sarsıntılardan evvel bas bas bağırdım. 600 bin konut yapacağız, ucuz krediyle satacağız. Halk kuyruğa girdi. İstanbul’da 90 bin binanın çökme riski varken hükümetin yeni konut yapıp satması yanlışsız değil. Birinci evvel İstanbul’da mevti bekleyen insanların yapısını yenileyin. İnsanların can güvenliği yokken bile ne idare ne de halk olarak aldırış ediyoruz. Hiç kimse zelzelede ölmek istemiyoruz, sarsıntı bizim yazgımız değil demedi. Nasıl olur bu hususa bu kadar uzak durabiliyoruz. Bundan daha kıymetli ne var? Devletin en değerli ko nusu bu değil mi? İnsanlığın can güvenliğini önemsemeyen bir devlete gerek var mı? Bu devletin de toprakların da sahibi biziz. Güç de bizde. Sarsıntı partiler üstü bir mevzudur. Bir bilim insanı olarak söylüyorum. Asla siyasi bir yanım olmadı, lütfen bundan sonra hangi partiye, inanca sahibi olursanız olun, rastgele bir partinin zelzeleyle ilgili önemli planı ve iradesi olmuyorsa ona oy vermeyin” halinde konuştu.
Bu işin latifesi yok
İzmir’in zelzele dirençlilik çalışmalarından da kelam eden Prof. Dr. Naci Görür, “Burada İzmir yanlışsız yolda. ODTÜ koordinatörlüğünde birçok üniversite bu çalışmalarda rol alıyor. Sarsıntı mikrobölgeleme çalışmaları ile kentin nasıl yönetileceği, yer kullanımı, planlamanın nasıl yapılacağı bilinir. Bu çalışmalar sayesinde belediye lideri diyebilecek ki ‘Burada bina olmaz. İmar, iskan hiçbir şey olmaz’. Halk da buna uyacak. Uymuyorsa ağır cezalar uygulayacağız. Bu işin latifesi yok. Bu iş o kadar güç değil. Kentlerimize o kadar kusur yapıp büyütmüşüz ki kendi yanlışımızla yüzleşmeye korkuyoruz. Bu işe bir yerden başlamalıyız. Türkiye Cumhuriyeti ebediyen varlığını sürdürmek istiyorsa Afet Bakanlığı kurmak zorunda. Devletin gelecek yılların planlamasını yapması gerek. Türkiye Cumhuriyeti birçok bakanlıktan daha fazla b&uum l;tçeyi bu bakanlığa verecek. Bu bütçeyle mahallî idarelerle el ele kol kola, ulusal ve memleketler arası kaynakları millete ayıracak. Biz 20 sene içerinde bütün Türkiye’yi sarsıntıya dirençli hale getiririz” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
